علل و درمان افسردگی پس از زایمان

افسردگی پس از زایمان 

نوعی از افسردگی که گاهی ممکن است بعد از تولد نوزاد در برخی مادرها به وجود بیاید، افسردگی پس از زایمان نامیده می‌شود. احتمال ابتلا به این افسردگی در ایران زیاد نیست و آمار آن در حدود ۱۵ درصد از زایمان‌‌هاست. این افسردگی معمولاً در طول چند ماه ابتدایی بعد از تولد نوزاد ایجاد می‌شود و درصورتی‌‌که درمان نشود می‌تواند بیشتر از یک سال ادامه داشته باشد، اما در صورت تشخیص و درمان به موقع، بهبود شما سریع‌تر خواهد بود. در میوه دلم می‌توانید با دلایل افسردگی پس از زایمان، علائم شایع آن، روش‌های درمان و نکاتی مهم ولی ساده برای مقابله با افسردگی پس از زایمان آشنا شوید.

دلایل افسردگی پس از زایمان

با توجه به تحقیقات انجام‌شده، افسردگی پس از زایمان با تغییرات هورمونی منحصربه‌فردی که پس از زایمان رخ می‌دهد در ارتباط است و محققان بر این باورند که تغییرات ناگهانی در سطح هورمون‌ها پس از زایمان، می‌تواند به افسردگی در زنانی که به تغییرات در سطوح استروژن و پروژسترون حساس‌تر هستند منجر شود.

در افسردگی پس از زایمان، هم مشکلات جسمانی (مانند کاهش چشمگیر هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن پس از تولد نوزاد) و هم مشکلات روحی روانی (مانند افزایش بار مسئولیت) تأثیرگذار هستند. در ادامه می‌خواهیم چند علت اصلی افسردگی بعد از زایمان را در میوه دلم بررسی کنیم:

• مشکلات مالی
• سیستم حمایتی ضعیف
• مبتلا به اختلال دوقطبی
• مشکلات مربوط به شیردهی
• تجربه بیماری یا از دست دادن کار
• بارداری بدون برنامه‌ریزی یا ناخواسته
• مشکلات سلامتی یا نیازهای خاص نوزاد
• مشکلات در روابط با همسر یا افراد مهم دیگر
• حوادث پراسترس، مانند عوارض بارداری و زایمان
• رخ‌دادن افسردگی بعد از زایمان در بارداری قبلی
• سابقه افسردگی در دوران بارداری یا زمان‌های دیگر
• وجود افسردگی یا سایر بیماری‌های خلقی در میان اعضای خانواده

علائم افسردگی پس از زایمان

اگر از علائم زیر، پنج مورد یا بیشتر را تقریباً هر روز و در بیشتر طول روز، به مدت حداقل دو هفتۀ متوالی تجربه کردید، ممکن است مبتلا به افسردگی پس از زایمان شده باشید:

• احساس غم و اندوه شدید، پوچی یا ناامیدی
• احساس برانگیختگی و خشم
• گریه کردن مداوم یا بیشتر وقت‌ها قرار داشتن در آستانۀ گریه
• بی‌علاقگی یا لذت نبردن از فعالیت‌ها و سرگرمی‌های معمول خود
• دشواری در به خواب رفتن در آغاز شب یا مشکل در بیدار ماندن طی روز
• از دست دادن اشتها یا خوردن بیش از حد
• احساس گناه شدید
• حس بی‌ارزش بودن زندگی
• احساس ناتوانی در کنار آمدن با مسائل
• داشتن افکار منفی در مورد خودتان
• ترس از تنها ماندن با کودکتان
• حس ترس بی‌‌دلیل و غیرقابل کنترل
• وسواس بیش از حد
• حواس‌‌پرتی
• داشتن رویاهایی در مورد آسیب دیدن کودکتان
• مشکل در تمرکز یا تصمیم‌گیری
• کناره‌گیری از دوستان و خانواده
• بی‌علاقگی به کودک
• ناتوانی در مراقبت از کودک
• احساس خستگی شدید و رخوت

اگر هر کدام از موارد بالا را در خودتان مشاهده کرده‌اید، لازم است خیلی زود از همسرتان یا یکی از اطرافیان خود کمک بخواهید یا بهتر است با پزشک خود در میوه دلم تماس بگیرید تا برای درمان افسردگی پس از زایمان مورد بررسی قرار بگیرید.

افسردگی پس از زایمان در مردان یا زایمان پدری چیست؟

در برخی موارد دیده شده است که ۱۰ درصد مردان هم دچار افسردگی پس از تولد نوزاد شده‌اند. این افسردگی معمولاً ۴ تا ۶ ماه پس از تولد نوزاد رخ می‌دهد. این مشکل معمولاً در پدرانی رخ می‌دهد که مشکلات زیر را داشته باشند:

• پدران بسیار جوان
• دارای سابقه افسردگی
• دارای مشکل در رابطه با همسر
• دارای مشکلات مالی

همچنین ممکن است علائم زیر در پدران دیده شود:

• احساس خستگی یا ناراحتی
• احساس گیر افتادن
• تجربه اضطراب
• تغییر در عادات معمول خوردن و خوابیدن

درمان افسردگی بعد از زایمان:

افسردگی پس از زایمان برای بیمار ناراحت کننده  است و باعث ایجاد احساس تنهایی می شود، اما خوشبختانه در میوه دلم پشتیبانی و روش های درمانی موثری برای این عارضه در دسترس هستند. اگر خانمی فکر می کند که افسردگی پس از زایمان دارد باید در اسرع وقت با پزشک خود صحبت کند. اکثر بیماران با درمان های حمایتی بهبودی کامل می یابند، اگرچه ممکن است درمان افسردگی بعد از زایمان زمان بر باشد. انواع روش های درمان افسردگی بعد از زایمان عبارتند از:

1) درمان های خودیاری و حمایتی:

-بیمار باید با همسر، دوستان و خانواده خود ارتباط داشته باشد. اطرافیان باید بیمار را درک کنند و اقدامات حمایتی برای بیمار انجام دهند. بیمار هم باید ارائه کمک از سوی اطرافیان را بپذیرد و از آن ها بخواهد که در نگهداری نوزاد، کارهای خانه مانند آشپزی و خرید به او کمک کنند.

-بیمار برای خود وقت بگذارد و فعالیت های رضایت بخش و آرامش بخش از قبیل پیاده روی، گوش دادن به موسیقی، خواندن کتاب و گرفتن دوش آب گرم انجام دهد.

-بیمار باید هر زمانی که می تواند استراحت کند، گرچه پس از زایمان، استراحت کردن به دلیل مراقبت از نوزاد و شیردهی دشوار است؛ در نتیجه همسر بیمار باید در کار شبانه به بیمار کمک کند.

-بیمار باید برای تقویت روحیه خود به طور منظم ورزش کند.

-بیمار رژیم غذایی منظم، سالم و طولانی مدت داشته باشد.

-بیمار باید از استعمال دخانیات و نوشیدن الکل پرهیز کند، زیرا این امر می تواند افسردگی او را تشدید نماید.

2) درمان های روان شناختی:

درمان های روانشناختی معمولا از اولین روش ها برای درمان افسردگی بعد از زایمان هستند. یکی از روش های درمانی روانشناختی، رفتار درمانی است. هدف از رفتار درمانی، تغییر رفتار منفی به رفتار مثبت و ایجاد مثیت اندیشی است. رفتار درمانی معمولا 3 تا 4 ماه طول می کشد.

درمان بین فردی یکی دیگر از انواع درمان های روانشناختی است. درمان بین فردی شامل گفتگو با یک درمانگر در مورد شناسایی مشکلات روابط بیمار با خانواده، دوستان و نحوه برخورد آن ها با افسردگی است. درمان بین فردی معمولا 3 تا 4 ماه به طول می انجامد.

3) دارو درمانی:

در صورت افسردگی متوسط تا شدید و عدم تمایل به درمان روانشناختی، پزشک ممکن است برای درمان افسردگی بعد از زایمان از داروهای ضد افسردگی استفاده کند. همچنین ممکن است در صورت داشتن سابقه افسردگی یا افسردگی خفیف پس از زایمان، برای بیمار داروهای ضد افسردگی تجویز می شود.

داروهای ضد افسردگی با ایجاد تعادل مواد شیمیایی موجود در مغز، سبب بهبودی خلق و خوی بیمار می شوند. داروهای ضد افسردگی علائم تحریک پذیری، عدم تمرکز و بی خوابی را کاهش داده و به بیمار کمک می کنند که بتواند با نوزاد خود رابطه مناسبی داشته باشد. تاثیر داروهای ضد افسردگی حداقل یک هفته پس از مصرف شروع می شود، بنابراین در صورت عدم احساس بهبودی باید درمان ادامه یابد. پس از احساس بهبودی بیمار باید تا 6 ماه داروهای ضد افسردگی را مصرف نماید. در صورت قطع زود هنگام داروهای ضد افسردگی، ممکن است افسردگی بعد از زایمان مجددا شروع شود. 

آیا در دوران شیردهی میتوان از داروهای ضد افسردگی استفاده کرد؟

اگر مادر شیرده است، باید در مورد داروهای ضد افسردگی مناسب در دوران بارداری با پزشک خود صحبت کند، زیرا مصرف همه داروهای ضد افسردگی در دوران شیردهی بی خطر نیستند. پزشکان میوه دلم  داروهایی که دارای کمترین عوارض برای مادر و نوزاد هستند را تجویز میکنند. 

جلوگیری افسردگی پس از زایمان 

برای پیشگیری از ابتلا به افسردگی پس از زایمان، اقداماتی را می‌توان انجام داد:

اگر سابقه افسردگی یا افسردگی بعد از زایمان دارید و قصد بارداری مجدد دارید، یا پیش از بارداری و یا به سرعت پس از اینکه متوجه بارداری خود شدید، به دکتر زنان و زایمان خود اطلاع دهید.

پزشک میوه دلم شما را از نزدیک برای بررسی علائم و نشانه‌های افسردگی تحت نظر می‌گیرد. او ممکن است از شما بخواهد پرسشنامه غربالگری افسردگی را حین بارداری یا پس از زایمان پرکنید. گاهی افسردگی خفیف می‌تواند توسط گروه‌های حمایت کننده، مشاوره یا روانشناس مدیریت شود. در سایر موارد ممکن است داروهای ضدافسردگی، حتی طی بارداری، توصیه شوند.

پزشک ممکن است چکاپ زودهنگام پس از زایمان را برای علائم و نشانه‌های افسردگی بعد از زایمان توصیه کند. اگر سابقه افسردگی بعد از زایمان دارید، ممکن است روانپزشک درمان ضدافسردگی یا روان درمانی را بلافاصله پس از زایمان توصیه کند.

ممکن است روانپزشک یا دکتر زنان برای درمان افسردگی بعد از زایمان شما داروهای ضدافسردگی تجویز کند. اما شما اطمینان حاصل کنید که پزشک شما می داند که شما در حال شیردهی هستید. برای بسیاری از این داروها، هیچ مدرکی وجود ندارد که سبب بروز مشکلات برای نوزادان شیرخوار باشد، بنابراین تغذیه با شیر مادر معمولا امکان پذیر است.

هر چند در نهایت که تصمیم‌گیری برای هر زنی شخصی است. برخی از داروهای ضد افسردگی برای سالهای زیادی است که در شیردهی استفاده می‌شوند. اطلاعات در مورد داروهای جدیدتر کمتر وجود دارد. دکتر شما در میوه دلم می‌تواند شما را مشاوره کند و اطلاعات جدید و به روز را به شما ارائه کند.